Przejdź do treści

Działy Ogrodu

Ogród Roślin Leczniczych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego (ORL GUMed) został założony w 1948 roku. Zajmuje powierzchnię 1,06 ha. Położony jest na 54°23’N szerokości geograficznej, 18°37’E długości geograficznej, w odległości 2,5 km od brzegu Bałtyku. Stanowi specjalistyczną odmianę ogrodu botanicznego, ukierunkowaną przede wszystkim na prace z roślinami leczniczymi i chroniącymi zdrowie. Aktualnie posiada kolekcję 1170 taksonów roślin zgrupowanych w 4 działach: Dziale Systematyki Roślin, Dziale Roślin Leczniczych, Dziale Roślin Ozdobnych i Arboretum.

Dział Systematyki Roślin

Dominują w nim, ze względu na rodzaj ogrodu, rośliny lecznicze. Specjalistyczny charakter systemu ilustruje przykład ekspozycji rzędu Apiales, prezentowanego w Ogrodzie przez rodziny: Apiaceae i Araliaceae. W rodzinie selerowatych Apiaceae eksponowane są m. in. następujące rośliny lecznicze: kminek zwyczajny (Carum carvi L.), gorysz lekarski (Peucedanum officinale L.), dzięgiel (arcydzięgiel) litwor (Angelica archangelica L.), lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale W. D. J. Koch), marchewnik anyżowy (Myrrhis odorata (L.) Scop.) i inne, a także gatunki nie posiadające znaczenia w lecznictwie, np. mikołajki: nadmorski, polny i płaskolistny (Eryngium maritimum L., E. campestre L. i E. planum L.). Z rodziny Araliaceae uprawiany jest eleuterokok kolczysty Eleutherococcus senticosus (Rupr. & Maxim.) Maxim. o właściwościach leczniczych zbliżonych do żeń-szenia, aralia (dzięgława) wyniosła (Aralia elata (Miq.) Seem.) oraz bluszcz pospolity (Hedera helix L.). Podobnie prezentowane są inne rodziny. W basenie o powierzchni 4 m2 eksponowane są rośliny wodne np. bobrek trójlistkowy (Menyanthes trifoliata L.), kosaciec żółty (Iris pseudacorus L.), tatarak zwyczajny (Acorus calamus L.) i inne.

Dział Roślin Leczniczych

Grupuje rośliny na większych poletkach. Znajduje się tu ekspozycja roślin nasercowych, olejkowych, flawonoidowych, saponinowych i innych. Ten dział dostarcza większej ilości materiału do badań fitochemicznych oraz na potrzeby ćwiczeń ze studentami farmacji na zajęciach z botaniki, farmakognozji i technologii postaci leku. W tym dziale przewidziane jest wprowadzenie do upraw roślin uzyskanych w wyniku mikronamnażania in vitro w Pracowni Kultur Tkankowych w Katedrze Farmakognozji. Na uwagę zasługuje m. in. stanowisko zadomowionej rośliny – pokrzyku wilczej-jagody (Atropa belladonna L.) czy miłka wiosennego (Adonis vernalis L.). Obie rośliny znajdują się na liście gatunków podlegających ochronie ścisłej w Polsce. Z gatunków aklimatyzowanych, pochodzących z klimatu śródziemnomorskiego, prowadzone są z powodzeniem uprawy m. in. lawendy lekarskiej (Lavandula angustifolia Mill.), hyzopu lekarskiego (Hyssopus officinalis L.), szałwii lekarskiej (Salvia officinalis L.), cząbru górskiego (Satureja montana L.) czy fenkułu (kopru) włoskiego (Foeniculum vulgare Mill.).

Dział Roślin Ozdobnych

Obejmuje, kolekcję roślin jednorocznych w pasie upraw przylegających do Działu Systematyki, rozarium oraz wrzosowisko. Pośród roślin ozdobnych znajdują się m. in. aksamitka wąskolistna (Tagetes tenuifolia Cav.), aksamitka wzniesiona (Tagetes erecta L.) czy różne odmiany róż – Rosa ‘Alchymist’, ‘Crown Princess Margareta’, ‘Heritage’,‘Sympathia’ i inne. W tym dziale, poza roślinami dekoracyjnymi, eksponowane są rośliny ozdobne, wykazujące działanie lecznicze, np. zimowit jesienny (Colchicum autumnale L.), jeżówka purpurowa i blada (Echinacea purpurea Moench. i E. pallida Britt.), złocień maruna (Tanacetum parthenium (L.) Sch. Bip.), czy nagietek lekarski (Calendula officinalis L.). Na wrzosowisku dominują głównie gatunki ozdobne z rodziny Ericaceae, jak wrzosy i wrzośce, karłowate odmiany azalii oraz pieris. Znajdują się tu także rośliny lecznicze, np. wrzos zwyczajny (Calluna vulgaris (L.) Hull) i starzęśla rozesłana (Gaultheria procumbens L.).

Arboretum

Założone w 1992 roku jest ukierunkowane na uprawę drzew i krzewów tzw. szpilkowych. Obejmuje kolekcję sosen (21 gatunków) występujących w Polsce w stanie naturalnym: Pinus sylvestris L., P. cembra L., P. mugo Turra, azjatyckich np. Pinus armandii Franch., P. thunbergii Parl., P. densiflora Siebold & Zucc., północnoamerykańskich np. Pinus aristata Engelm., P. jeffreyi A.Murray bis, P. ponderosa Douglas ex C.Lawson oraz bałkańskich np. P. peuce Griseb., cedrów: Cedrus atlantica (Endl.) Manetti ex Carrière, Cedrus atlantica var. glauca Carrière, Cedrus libani A.Rich. i innych rodzajów, w tym 3 gatunki głowocisów: Cephalotaxus fortunei Hook, C. harringtonii (Knight ex J.Forbes) K.Koch., C. sinensis (Rehder & E.H.Wilson) H.L.L i liczne okazy cyprysików m.in. Chamaecyparis np. Ch. thyoides (L.) Britton, Sterns & Poggenb. i Ch. nootcatensis (D.Don) Spach. oraz wiele innych m.in.: Juniperus rigida Siebold & Zucc., Thuja orientalis L., T. plicata Donn ex D.Don., T. koraiensis Nakai, Cupressocyparis × leylandii (A.B.Jacks. & Dallim.) Dallim. Wśród okazów z dawnych nasadzeń na szczególną uwagę zasługują Abies concolor (Gordon) Lindl. ex Hildebr. i Picea pungens f. argentea (R.C.Rosenthal) Beissn.